PORWANIE RODZICIELSKIE A UPROWADZENIE RODZICIELSKIE
Podczas rozprawy rozwodowej ustala się plan sprawowania władzy rodzicielskiej nad wspólnym małoletnim dzieckiem. Niejednokrotnie strony nie wywiązują się z postanowień sądów. Może wynikać to z narastających konfliktów między małżonkami, gniewu czy nawet zazdrości. Oczywiste jest, że najbardziej cierpi na tym dziecko, które zdarza się, że jest tzw. kartą przetargową. Często dochodzi do sytuacji, w której rodzic wiodący utrudnia drugiemu rodzicowi kontakty z małoletnim dzieckiem. Bywa, że rodzic, któremu blokuje się kontakt z własnym dzieckiem, ucieka się do ostateczności, czyli porwania bądź uprowadzenia rodzicielskiego.
Zarządzenie nr 124 Komendanta Głównego Policja definiuje porwanie rodzicielskie jako sytuację, w której jedno z rodziców lub opiekunów posiadających pełną władzę rodzicielską bez woli i wiedzy drugiego z nich pod pretekstem krótkotrwałego pobytu wywozi lub zatrzymuje dziecko na stałe, pozbawiając tym samym drugiego rodzica lub opiekuna posiadającego pełną władzę rodzicielską możliwości utrzymywania kontaktu z dzieckiem w przysługującym mu zgodnie z prawem zakresie. Do porwań rodzicielskich najczęściej dochodzi z powodu zemsty na byłym partnerze lub partnerce oraz z nieumiejętności porozumienia się w kwestii podziału władzy rodzicielskiej oraz miejsca zamieszkania dziecka. Porwanie rodzicielskie, popełnione przez rodzica, któremu przysługują pełne prawa rodzicielskie, w polskim prawie nie stanowi przestępstwa. Jednakże należy podkreślić, że konsekwencją porwania może być ograniczenie wykonywania władzy rodzicielskiej.
Co można zrobić w przypadku porwania małoletniego dziecka?
- Skierować wniosek do Sądu o odebranie dziecka, a w sytuacji braku znajomości miejsca pobytu dziecka- wniosek o jego ustalenie.
- Złożyć wniosek do Sądu o pozbawienie lub ograniczenie władzy rodzicielskiej.
- Złożyć wniosek do Sądu o ustalenie kontaktów z dzieckiem.
- Powiadomić pracownika socjalnego.
Uprowadzenie jest przestępstwem uregulowanym w przepisach Kodeksu Karnego. Art. 211 Kodeksu karnego wskazuje, że polega ono na uprowadzeniu lub zatrzymaniu małoletniego poniżej 15 roku życia albo osobę nieporadną ze względu na jej stan psychiczny lub fizyczny, wbrew woli osoby powołanej do sprawowania nad nią opieki lub nadzoru. Podlega karze pozbawienia wolności do 3 lat. Uprowadzenie więc polega na porwaniu danej osoby bądź zabraniu jej ze sobą, przeniesienia z dotychczasowego miejsca pobytu na inne. O zatrzymaniu mowa, gdy dziecko lub osoba nieporadna jest zmuszana bądź skłaniana do pozostania w miejscu aktualnego pobytu wbrew woli osoby powołanej do opieki. Uprowadzeniu rodzicielskie jako przestępstwo występuje, gdy uprowadzenie lub zatrzymanie nastąpiło w sposób wyraźny lub dorozumiany wbrew woli osoby powołanej do opieki bądź nadzoru. Należy podkreślić, że tego przestępstwa nie może popełnić rodzic posiadający pełnie praw rodzicielskich.
Uprowadzenie rodzicielskie jest przestępstwem umyślnym, co oznacza, że rodzic-sprawca musi działać z zamiarem jego popełnienia, czyli chęcią dokonania. Zgoda osoby małoletniej lub nieporadnej nie zwalania z odpowiedzialności sprawcy. Organy ścigania, czyli prokuratura i policja mają obowiązek wszczęcia postępowania karnego w takiej sprawie, gdy uzyskają wiarygodne informacje, które uzasadniają przyjęcie zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa.
W przypadku uprowadzenia dziecka powinno się:
- Zgłosić uprowadzenie małoletniego na policję.
- Złożyć wniosek do sądu o odebranie dziecka lub w przypadku braku znajomości jego miejsca pobytu- wniosek o ustalenie.
- Złożyć wniosek do sądu o pozbawienie lub ograniczenie władzy rodzicielskiej.
Wniosek o odebranie dziecka należy złożyć w sądzie rejonowym właściwym dla jego miejsca zamieszkania. Jeśli w toku jest postępowanie rozwodowe lub separacyjne wniosek składa się w sądzie, przed którym się ono toczy.
Jeżeli miejsce pobytu uprowadzonego lub porwanego małoletniego nie jest znane, powinno wystąpić się z wnioskiem o ustalenie miejsca, w którym aktualnie przebywa.
Sąd przed wydaniem ostatecznego postanowienia powinien wysłuchać przedstawiciela ustawowego osoby, które dotyczy postępowanie. Możliwe jest także wysłuchanie dziecka.
Jeśli sąd uzna wniosek o odebranie dziecka za uzasadniony, po przeprowadzeniu rozprawy wyda odpowiednie postanowienie, które staje się skuteczne i wykonalne natychmiast po ogłoszeniu. Nie ma potrzeby oczekiwania na jego uprawomocnienie. Sąd opiekuńczy może jednak z własnej inicjatywy lub na wniosek jednej ze stron wstrzymać wykonanie decyzji. Od tego orzeczenia można wnieść apelację, ale skarga kasacyjna nie jest dopuszczalna.
W treści postanowienia sąd określa termin, w którym drugi rodzic powinien dobrowolnie oddać dziecko. Jeśli jednak ten rodzic nie spełni wymogu, sąd zadecyduje o przymusowym odebraniu dziecka.
W sytuacji, gdy rodzic uprowadza małoletnie dziecko za granicę, zastosowanie ma Konwencja Haska.
Porwanie rodzicielskie oraz uprowadzenia rodzicielskie związane są ze skomplikowanymi i trudnymi kwestiami prawnymi. W związku z tym zaleca się skorzystanie z pomocy doświadczonej kancelarii adwokackiej celem uzyskania jak najsprawniejszej pomocy.
Jeżeli potrzebują Państwo porady prawnej lub pomocy w zakresie porwania albo uprowadzenia rodzicielskiego zapraszamy do kontaktu z Kancelarią Adwokacką adw. Oskar Gębka, świadczącą usługi na terenie miast: Myszków i Zawiercie.
