NIERÓWNE UDZIAŁY W MAJĄTKU WSPÓLNYM
Zazwyczaj małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym. Oznacza to, że w podziale majątku żona i mąż powinni otrzymać jego połowę. Od tej zasady przewidziane są jednak pewne odstępstwa. W określonych sytuacjach możliwe jest ustalenie nierównych udziałów majątku.
Art. 43 §1 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego zakłada, że oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym. Zasada ta obowiązuje niezależnie od przyczyny ustania wspólności majątkowej, czyli m.in. w przypadku:
- rozwiązania małżeństwa;
- unieważnienia małżeństwa;
- orzeczenia separacji;
- ustanowienia rozdzielności majątkowe przez sąd;
- ustania wspólności majątkowej spowodowanej śmiercią małżonka (udział zmarłego małżonka w majątku wspólnym przypada spadkobiercom).
Udziały w majątku wspólnym małżonkowie mogą również ustanowić w treści intercyzy.
Należy podkreślić, że niejednokrotnie zdarzają się sytuacje, w których jeden lub oboje małżonkowie w sprawie o podział majątku domagają się ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym. Najczęściej żądanie to wynika z poczucia niesprawiedliwości w zakresie wkładu w powstanie lub utrzymanie majątku wspólnego.
Art. 43 §2 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego zakłada, że z ważnych powodów każdy z małżonków ma prawo domagać się, aby ustalenie udziałów w majątku wspólnym nastąpiło z uwzględnieniem stopnia, w jakim każdy z nich przyczynił się do powstania majątku.
Ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym oznacza, że w wyniku podziału majątku wspólnego jeden z małżonków otrzyma większą część majątku niż drugi. Ustalenie nierównych udziałów odnosi się do całego majątku wspólnego, a nie do poszczególnych wybranych przedmiotów. Nierówne udziały mogą przybierać różne proporcje, a w skrajnych przypadkach możliwe jest nawet całkowite pozbawienia małżonka udziału w majątku wspólnym.
W celu ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym muszą zaistnieć łącznie dwie przesłanki:
- istnienie ważnych powodów;
- przyczynienie się małżonków do powstania majątku wspólnego w różnym stopniu.
Tzw. ważne powody nie mają swojej legalnej definicji, w związku z tym sąd ocenia tę przesłankę w sposób indywidualny. Rozpatrywana jest jednak pod kątem zasad życia społecznego, co w praktyce oznacza, że ustalenie nierównych udziałów na korzyść jednego małżonka musi zostać udowodnione jako społeczne akceptowalne. Zgodnie z orzecznictwem przykładem ważnego powodu może być rażąco naganne zachowanie małżonka, któremu ma przypaść mniejszy udział w majątku. Trwonienie majątku, hazard, narkomania, alkoholizm również można umieścić w katalogu ważnych powodów. Jednakże jeszcze raz wymaga podkreślenia, że każdą sytuację sąd rozpatruje indywidualnie.
Przyczynienie się małżonków do powstania wspólnego majątku sąd ocenia kompleksowo, a więc zwraca uwagę nie tylko na zarobki i wkład finansowy, ale również na całokształt starań każdego z małżonków podejmowanych na rzecz dobra rodziny. Często zdarza się tak, że jeden z małżonków pracuje zarobkowo, a drugi poświęca czas wychowaniu dzieci i prowadzeniu domu. W związku z tym opiekowanie się domem nie jest podstawą, by uznać, że jeden z małżonków w mniejszym stopniu przyczynił się do powstania majątku wspólnego.
Nierówne udziały w majątku wspólnym można ustalić w drodze umowy zawartej pomiędzy zainteresowanymi lub na drodze sądowej. Pierwsza sytuacja zdarza się niezwykle rzadko najczęściej z powodu konfliktu między zainteresowanymi.
Do sądowego ustalenia nierównych udziałów majątku może dojść w procesie o ustalanie nierównych udziałów lub w toku sprawy o podział majtku. Jest to niezwykle istotne, ponieważ po prawomocnym zakończeniu spraw o podział majątku nie jest możliwe ustalenie nierównych udziałów.
W skomplikowanych sprawach rodzinnych, takich jak sprawa o podział majątku wspólnego, może okazać się niezbędna pomoc i wsparcie doświadczonego adwokata. Zapraszamy do Kancelarii Adwokackiej adw. Oskar Gębka świadczącej usługi na terenie miast: Zawiercie i Myszków celem omówienia Państwa sprawy.