EKSMISJA SPRAWCÓW PRZEMOCY DOMOWEJ
Ochrona ofiar przemocy domowej w Polsce jest regulowana przez szereg przepisów prawnych oraz instytucji, które mają na celu wsparcie i zabezpieczenie osób narażonych na przemoc. Jest to niezwykle złożony problem, który pojawia się w domowym zaciszu. Niestety, wiele ofiar przemocy domowej pozostaje w cieniu i nie ujawnia tej trudnej sytuacji. Ustawodawca przewidział szczególną ochronę dla ofiar sprawców przemocy domowej.
Wyjaśnić należy, czym jest przemoc domowa w świetle polskiego prawa. Art. 207 Kodeksu karnego wskazuje, że ten, kto znęca się fizycznie lub psychicznie nad osobą najbliższą lub inną osobą pozostającą w stałym bądź przemijającym stosunku zależności od sprawy, podlega karze pozbawienia wolności od 2 miesięcy do lat 5. W myśl art. 2. ust.1 Ustawy o przeciwdziałaniu przemocy domowej przemoc domową należy rozumieć jako jednorazowe albo powtarzające się umyślnie działanie lub zaniechanie, wykorzystujące przewagę fizyczną, psychiczną lub ekonomiczną, naruszające prawa lub dobra osobiste doznającej przemocy domowej. W szczególności mowa tutaj o wszystkich działaniach narażających ofiarę na niebezpieczeństwo utraty życia lub zdrowia, naruszających jej godność, powodujących szkody na jej zdrowiu fizycznym, a także psychicznym, ograniczających lub pozbawiających dostępu do środków finansowych oraz wzbudzających poczucie zagrożenia itd. W świetle obowiązujących przepisów osobę najbliższą należy rozumieć jako małżonka, wstępnego, zstępnego, rodzeństwo, powinowatego w tej samej linii lub stopniu, osobę pozostającą w stosunku przysposobienia oraz jej małżonka, a także osobę pozostającą we wspólnym pożyciu.
Zgodnie z powyższym, polskie prawo reguluje ochronę ofiar przemocy domowej poprzez szereg przepisów prawnych oraz instytucji. Sprawca zamieszkujący pod jednym dachem ze swoimi ofiarami, a więc ma z nimi stały kontakt, co wiąże się z naruszeniem bezpieczeństwa członków rodziny. W takiej sytuacji szczególnie ważna jest izolacja sprawcy od ofiar przemocy domowej. Poza odpowiedzialnością prawną sprawca przemocy podlega również sankcjom na podstawie kodeksu cywilnego. Jedną z nich jest eksmisja z zajmowanego lokalu mieszkalnego. Eksmisja jest procesem prawnym, w wyniku którego dana osoba jest przymusowo ,,usuwana” z lokalu mieszkalnego m.in. ze względu na jej nieakceptowalne zachowanie, które utrudnia wspólne zamieszkiwanie. Powody eksmisji mogą być różne np. awantury, agresja, a także każde inne zachowanie, które negatywnie wpływa na zdrowie psychiczne i fizyczne doświadczającego przemocy lokatora.
W polskim prawie istnieje kilka odrębnych przepisów regulujący eksmisję sprawy przemocy domowej. Na podstawie art. 13 ustawy o ochronie praw lokatorów ofiara przemocy domowej może wytoczyć powództwo o nakazanie przez sąd eksmisji sprawcy, jeżeli ten swoim rażąco nagannym postępowaniem uniemożliwia wspólne zamieszkanie. Wniosek o eksmisję należy złożyć do sądu rejonowego ze względu na miejsca zamieszkania sprawcy. Konieczne jest dołączenie do wniosku wszystkich materiałów dowodowych, a więc m.in. zaświadczenia lekarskiego o doznanych obrażeniach i podjętym leczeniu, dokumenty z interwencji policji, zaświadczenie z obdukcji, wszelakie nagrania wskazujące na stosowanie przemocy. Jeżeli sąd zasądzi opuszczenie lokalu ze względu na przemoc domową, sprawcy nie przysługuje pomieszczenie tymczasowe, ani okres ochronny, w którym nie wykonuje się eksmisji.
Art. 58 § 2 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego wskazuje, że w wyroku rozwodowym sąd może nakazać eksmisję jednego z małżonków ze wspólnego mieszkania, gdy ten swym rażąco nagannym postępowaniem uniemożliwia wspólne zamieszkiwanie. W takiej sytuacji uprawnioną osobą do złożenia wniosku o eksmisję jest współmałżonek dotknięty przemocą w rodzinie, który składa pozew o rozwód bądź separację. Jeżeli jednak, prawo do lokalu stanowi odrębny majątek, a wiec własność sprawcy przemocy, sąd nie orzeknie o eksmisji.
Zgodnie z art. 11a ustawy o przeciwdziałaniu przemocy domowej, jeżeli osoba stosująca przemoc domową wspólnie zajmująca mieszkanie swoim zachowaniem polegającym na stosowaniu przemocy domowej czyni szczególnie uciążliwym wspólne zamieszkiwanie, osoba doznająca tej przemocy może żądać, aby sąd (…) zobowiązał ją do opuszczenia wspólnie zajmowanego mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia lub zakazał zbliżania się do mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia. Uprawnioną osobą do złożenia wniosku o eksmisję jest małżonek, partner życiowy sprawcy, a także każdy inny członek rodziny wspólnie zajmujący mieszkanie. Sprawy o eksmisję na podstawie art. 11a ustawy o przeciwdziałaniu przemocy domowej rozpoznawane są w przyśpieszonym trybie. W tym przypadku eksmisja sprawcy możliwa jest, nawet gdy lokal jest jego własnością.
Oprócz wymienionych powyżej procedur istnieje również instytucja natychmiastowej eksmisji sprawcy przemocy domowej. Zgodnie z art. 15aa ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (j.t. Dz. U. z 2021 r., poz. 1882 z późn. zm.) policjant ma prawo wydać wobec osoby stosującej przemoc domową w rozumieniu przepisów ustawy o przeciwdziałaniu przemocy domowej, stwarzającej zagrożenie dla życia lub zdrowia osoby doznającej tej przemocy, nakaz natychmiastowego opuszczenia wspólnie zajmowanego mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia.
Eksmisja małżonka nie jest łatwym i szybkim procesem. Należy podkreślić, że każda ofiara przemocy domowej ma prawo szukać pomocy u specjalistów, a także korzystać z dostępnych form wsparcia. Należy podkreślić, że ochrona ofiar przemocy domowej jest priorytetem, ale wymaga szybkiego i zdecydowanego działania.
Pomoc doświadczonego adwokata odgrywa kluczową rolę w zapewnieniu skutecznej ochrony ofierze przemocy domowej, zarówno w procesie eksmisji sprawy, jak i w dalszym wsparciu prawnym. Profesjonalna pomoc prawna zwiększa szanse na szybkie i efektywne uzyskanie ochrony prawnej, a także zwiększa poczucie bezpieczeństwa i komfortu ofiary.
Kancelaria Adwokacka adw. Oskar Gębka zapewnia kompleksową pomoc dla ofiar przemocy domowej.
Jednocześnie, rozumiejąc trudną sytuację ofiar przemocy domowej, w tym również materialną, Kancelaria zapewnia możliwość przesunięcia w czasie lub rozłożenia na raty honorarium.
