CZYNNOŚCI PRZEKRACZAJĄCE ZWYKŁY ZARZĄD MAJĄTKIEM DZIECKA
W świetle prawa majątek dziecka to aktywa i pasywa, których podmiotem jest dziecko. Warto wyjaśnić, co wchodzi w skład majątku dziecka. Mogą być to pieniądze, rzeczy, prawa, roszczenia odszkodowawcze wraz z roszczeniami z tytułu zadośćuczynienia. Składnikiem majątku jest również prawo do alimentów, roszczeń o zaległe oraz przyszłe raty. Majątek dziecka można podzielić na taki, który pozostaje w zarządzie rodziców, jak np. własność nieruchomości oraz na majątek pozostający w zarządzie dziecka, czyli zabawki, pieniądze na drobne wydatki. Oczywiste wydaje się, że dziecko nie jest w stanie samodzielnie kierować swoimi sprawami majątkowymi, w taki sposób, aby nie ponieść negatywnych konsekwencji. Konieczna okazuje się pomoc doświadczonych rodziców.
Całkowite zrozumienie tematu czynności przekraczających zwykły zarząd majątkiem dziecka będzie w pełni możliwe po wyjaśnieniu dwóch pojęć niezwykle istotnych w prawie cywilnym. Mianowicie zdolności prawnej i zdolności do czynności prawnych.
Zdolność prawna to możliwość bycia podmiotem praw i obowiązków cywilno-prawnych. Osoba fizyczna nabywa ją z chwilą urodzenia. Czyli każdy człowiek ma zdolność prawną.
Czym innym jest zdolność do czynności prawnych. Jest to zdolność do samodzielnego działania we własnym imieniu poprzez nawiązywanie, zmianę, czy rozwiązywanie stosunków prawnych. Całkowitą zdolność do czynności prawnych nabywa się po osiągnięciu pełnoletności. Dzieci mają ograniczoną zdolność do czynności prawnych lub nie mają jej wcale. Dziecko uzyskuje częściową zdolność do czynności prawnych po ukończeniu 13 roku życia.
Z powyższego wynika, że dziecko nie może samo dysponować swoim majątkiem. W związku z tym uprawnienie to zostaje przekazane przedstawicielowi ustawowemu, którym jest rodzic. W praktyce oznacza to, że każda czynność prawna musi być wykonana przez przedstawiciela ustawowego. Władza rodziców w tym zakresie jest jednak ograniczona.
W tym miejscu należy wyjaśnić, czym jest zarząd majątkiem dziecka w świetle prawa. Art. 101 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego wskazuje, że rodzice zobowiązani są sprawować zarząd majątkiem dziecka pozostającego pod ich władzą rodzicielską. Zarząd majątkiem dziecka to wszelkie czynności i dyspozycje odnoszące się do majątku dziecka, czyli czynności prawne, faktyczne, procesowe prowadzące do zachowania majątku. Czynności można podzielić na czynności zwykłego zarządu oraz czynności przekraczające zakres zwykłego zarządu.
Czynności zwykłego zarządu to nic innego jak czynności polegające na nadzorowaniu i załatwianiu bieżących spraw związanych w związku ze zwykłym korzystaniem ze składników majątku dziecka i utrzymaniem ich poprawnego stanu.
Określenie czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu nie jest zdefiniowane. Odwołując się do orzecznictwa sądów można określić je jako bardzo istotne dla majątku.
Ustawodawca nie wskazał konkretnych czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu. Przyjmuje się, że taki charakter mają wszystkie czynności związane z nieruchomością. Poniżej wskazano przykładowe czynności przekraczające zwykły zarząd majątkiem dziecka:
- sprzedaż nieruchomości należącej do małoletniego;
- nabycie nieruchomości dla małoletniego;
- sprzedaż gospodarstwa rolnego;
- sprzedaż lub zezłomowanie samochodu lub innego pojazdu należącego do małoletniego.
Celem dokonania każdej czynności przekraczającej zwykły zarząd majątkiem dziecka, rodzice muszą uzyskać zgodę sądu. Art. 101 § 3 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego wskazuje, że rodzice nie mogą dokonywać czynności przekraczających zwykły zarząd ani wyrażać zgody na dokonywanie takich czynności przez dziecko. Oprócz wymagania zgody sądu konieczne może być złożenie inwentarza majątku dziecka i informowanie sądu o ważnych zmianach jego składu.
Sąd może również określić wartość rozporządzeń z majątku, jakich rodzice mogą dokonywać w ciągu roku. Na każde pozostałe będzie wymagana zgoda sądu.
Rodzice wykonują zarząd majątkiem dziecka samodzielnie, jednakże w sytuacji, gdy dziecko jest już starsze, powinni uwzględnić jego zdanie. Jeżeli zarząd majątkiem dziecka jest wykonywany w niewłaściwy sposób, sąd może go ograniczyć m.in. poprzez: sporządzenie inwentarza, zabezpieczenie kosztowności lub gotówki, ustanowienia gwarancji bankowej.
W sytuacji, gdy majątek dziecka jest dochodowy, rodzice powinni spożytkować dochód na wychowanie jego samego oraz wychowującego się z nim rodzeństwa. Podkreślić należy, że nadwyżka może być przeznaczona na inne uzasadnione potrzeby.
Kancelaria Adwokacka adw. Oskar Gębka świadczy usługi na terenie miast: Myszków i Zawiercie z zakresu spraw rodzinnych. Zapraszamy do kontaktu celem omówienia Państwa sprawy.