adwokatgebka.pl
Alimenty na dziecko w 2025 roku – co musisz ...
21
lip
2025
...............
Więcej
Konkubinat a prawo – jak zabezpieczyć swój majątek i prawa w związku nieformalnym?
Coraz więcej par w Polsce decyduje się na wspólne życie bez formalnego zawierania związku małżeńskiego. Choć konkubinat, czyli związek nieformalny, jest społecznie w pełni akceptowany, w świetle prawa partnerzy pozostający w takiej relacji wciąż traktowani są w wielu kwestiach jak osoby dla siebie obce. Brak odpowiednich regulacji prawnych może prowadzić do poważnych problemów, zwłaszcza w sferze majątkowej i w przypadku nieprzewidzianych zdarzeń losowych. Jak zatem zadbać o swoje prawa i zabezpieczyć majątek, żyjąc w konkubinacie?
Związki nieformalne, oparte na więzi uczuciowej i faktycznym wspólnym pożyciu, nie tworzą automatycznie takich samych skutków prawnych jak małżeństwo. Kluczową różnicą jest brak ustawowej wspólności majątkowej. Oznacza to, że wszystkie dobra nabyte w trakcie trwania związku, co do zasady, pozostają własnością tego z partnerów, który je nabył. Podobnie, partnerzy nie dziedziczą po sobie z mocy ustawy. Te i inne aspekty wymagają świadomego działania i podjęcia odpowiednich kroków prawnych w celu zabezpieczenia interesów obu stron.
Wspólny majątek – jak uniknąć problemów przy rozstaniu?
W przeciwieństwie do małżonków, w konkubinacie nie powstaje wspólność majątkowa. Jeśli partnerzy wspólnie inwestują, na przykład w zakup mieszkania, samochodu czy prowadzenie firmy, kluczowe jest precyzyjne dokumentowanie wkładu finansowego każdej ze stron.
Jak się zabezpieczyć?
Umowa o współwłasności w częściach ułamkowych: Przy zakupie nieruchomości lub innych wartościowych przedmiotów, warto zadbać o to, by w akcie notarialnym lub umowie kupna-sprzedaży oboje partnerzy zostali wpisani jako współwłaściciele z określeniem wysokości ich udziałów (np. 50/50 lub w innej proporcji, odzwierciedlającej rzeczywisty wkład finansowy).
Umowa partnerska (kohabitacyjna): Jest to umowa cywilnoprawna, w której partnerzy mogą szczegółowo uregulować zasady funkcjonowania ich związku od strony majątkowej. Można w niej określić m.in.:
- Sposób ponoszenia bieżących kosztów utrzymania.
- Zasady rozliczeń nakładów poczynionych na majątek jednego z partnerów (np. remont mieszkania należącego do jednej osoby, a finansowany wspólnie).
- Zasady podziału majątku w przypadku rozstania.
Gromadzenie dowodów: Warto przechowywać faktury, potwierdzenia przelewów i inne dokumenty świadczące o wspólnych inwestycjach i ponoszonych kosztach. Mogą one okazać się kluczowe w przypadku ewentualnego sporu sądowego o zwrot poniesionych nakładów.
Dziedziczenie – testament to konieczność
Jednym z najpoważniejszych ryzyk związanych z konkubinatem jest brak prawa do dziedziczenia ustawowego. W przypadku śmierci jednego z partnerów, w świetle prawa spadkowego drugi partner jest traktowany jak osoba obca. Cały majątek zmarłego dziedziczą jego krewni zgodnie z kolejnością ustawową (dzieci, rodzice, rodzeństwo), nawet jeśli para przeżyła wspólnie kilkadziesiąt lat.
Jak się zabezpieczyć?
Testament: Jedynym sposobem na zabezpieczenie partnera na wypadek śmierci jest sporządzenie testamentu i powołanie go do spadku. Testament można sporządzić własnoręcznie (pamiętając o dacie i podpisie) lub w bezpieczniejszej formie aktu notarialnego. Warto pamiętać, że każdy z partnerów musi sporządzić swój własny, odrębny testament.
Zapis windykacyjny: W testamencie notarialnym można również ustanowić zapis windykacyjny, który pozwala na precyzyjne przekazanie konkretnego składnika majątku (np. mieszkania, samochodu) oznaczonej osobie z chwilą śmierci spadkodawcy.
Należy jednak pamiętać, że nawet w przypadku dziedziczenia na podstawie testamentu, konkubent jako spadkobierca zaliczany jest do III grupy podatkowej, co wiąże się z koniecznością zapłaty wysokiego podatku od spadków i darowizn.
Inne kluczowe kwestie
Prawo do informacji medycznej i decydowania o leczeniu: Szpital czy lekarz może odmówić konkubentowi udzielenia informacji o stanie zdrowia partnera. Aby tego uniknąć, konieczne jest złożenie przez każdego z partnerów pisemnego oświadczenia, w którym upoważnia drugiego do uzyskiwania informacji o swoim stanie zdrowia i podejmowania decyzji medycznych.
Prawa rodzicielskie: Jeśli para ma wspólne dzieci, prawa rodzicielskie przysługują obojgu rodzicom. Konieczne jest jednak uznanie ojcostwa przez partnera, jeśli dziecko pochodzi ze związku nieformalnego.
Brak prawa do alimentów i renty po zmarłym partnerze: Po rozstaniu konkubenci nie mogą domagać się od siebie alimentów. Partner nie ma również prawa do renty rodzinnej z ZUS po śmierci drugiego, nawet jeśli pozostawał na jego utrzymaniu.
Podsumowanie: Działaj z wyprzedzeniem
Życie w związku nieformalnym daje dużą swobodę, ale wiąże się z brakiem ochrony prawnej, jaką gwarantuje małżeństwo. Aby uniknąć dotkliwych konsekwencji finansowych i życiowych dramatów, partnerzy powinni świadomie i z wyprzedzeniem zadbać o uregulowanie swoich spraw. Sporządzenie umowy partnerskiej, testamentów czy zadbanie o odpowiednie zapisy w umowach nabycia majątku to podstawowe kroki, które zapewnią poczucie bezpieczeństwa i pozwolą uniknąć skomplikowanych i kosztownych sporów w przyszłości.
Jeśli pozostajesz w związku nieformalnym i chcesz zabezpieczyć swoje prawa oraz majątek, zapraszamy do kontaktu z naszą Kancelarią. Adwokat przeanalizuje Państwa indywidualną sytuację i zaproponuje najkorzystniejsze rozwiązania prawne.
Powyższy artykuł ma charakter wyłącznie informacyjny i nie stanowi porady prawnej. Każda sprawa wymaga indywidualnej analizy w oparciu o konkretny stan faktyczny i zgromadzone dowody.
